Opinia Rzecznika Generalnego TSUE z 11 września 2025 r. w sprawie WIBOR to kluczowy głos w polskich sporach o kredyty złotowe. Otwiera ona drogę do szerokiego badania umów pod kątem ochrony konsumentów oraz daje silny impuls dla tzw. „spraw wiborowych”.
W czwartek, 11 września 2025 roku, Rzecznik Generalny TSUE przedstawił opinię w sprawie kredytów mieszkaniowych opartych na wskaźniku WIBOR. Może się ona okazać przełomowa dla sporów sądowych dotyczących kredytów złotowych i otworzyć drogę do szerokiego badania umów pod kątem zgodności z prawem konsumenckim.
Bez wątpienia, opinia Rzecznika może wyznaczyć kierunek, w którym podąży Trybunał Sprawiedliwości UE, wydając – spodziewany za kilka miesięcy – wyrok w sprawie C-471/24. Wyrok ten ma zawierać odpowiedzi na pytania prejudycjalne zadane przez Sąd Okręgowy w Częstochowie:
- Czy klauzule dotyczące WIBOR mogą być badane przez sądy pod kątem nieuczciwości?
- Czy zapisy umowy dotyczące zmiennego oprocentowania oparte na WIBOR mogą być uznane za sprzeczne z interesem konsumenta ze względu na nieprawidłowe poinformowanie o ryzyku?
- Czy WIBOR, jako element głównego przedmiotu umowy, wchodzi w zakres unijnej dyrektywy 93/13/EWG?
- Czy po usunięciu WIBOR-u jako nieuczciwego warunku możliwa jest kontynuacja umowy wyłącznie z marżą banku?
Kluczowe wnioski z opinii Rzecznika TSUE
- Klauzule umowne dotyczące WIBOR mogą być oceniane przez sądy krajowe pod kątem abuzywności, a nie tylko formalnej zgodności.
- Sądy nie mogą badać samej metody ustalania wskaźników referencyjnych w rozumieniu unijnego Rozporządzenia BMR, w tym WIBOR.
- WIBOR – jeśli nie został jasno wyjaśniony i przedstawiony w sposób przejrzysty – może naruszać wymogi przejrzystości określone w dyrektywie 93/13/EWG.
- Bank powinien w sposób zrozumiały i adekwatny informować konsumenta o mechanizmie działania WIBOR-u, jego nazwie, instytucji zarządzającej oraz o możliwych skutkach finansowych jego stosowania.
- Sąd krajowy powinien ocenić, czy konsument uzyskał pełną wiedzę o ryzyku związanym ze zmienną stopą procentową i czy wyraził świadomą zgodę na takie warunki umowy.
Potencjalny wpływ na tzw. „sprawy wiborowe”
- Konsumenci uzyskają realną podstawę do kwestionowania umów kredytowych z WIBOR-em – sądy będą mogły badać nie tylko same klauzule, lecz także praktykę informacyjną banków.
- Możliwe stanie się żądanie uznania określonych zapisów za nieuczciwe oraz dochodzenie roszczeń o zwrot nadpłaconych kwot lub zmianę warunków oprocentowania.
- Opinia Rzecznika stwarza szansę na precedensowe wyroki i może zapoczątkować lawinę kolejnych pozwów oraz roszczeń konsumenckich wobec banków – analogicznie jak miało to miejsce w sprawach frankowych.
- W efekcie – jeśli orzeczenie Trybunału będzie zgodne z opinią Rzecznika – polski sektor bankowy może zostać zmuszony do radykalnych zmian kontraktowych, wypłaty rekompensat lub modyfikacji ofert produktowych.
