Jak ustalić wysokość odszkodowania w związku z uszkodzeniem pojazdu w sytuacji jego zbycia w stanie uszkodzonym bądź jego naprawienia przed uzyskaniem odszkodowania?
Do niedawna istniały dwa poglądy na kwestię wysokości odszkodowania w związku z uszkodzeniem pojazdu mechanicznego w sytuacji, gdy naprawienie tego pojazdu jest niemożliwe ponieważ został on sprzedany w stanie uszkodzonym lub naprawiony. Pierwsze stanowisko wskazywało na konieczność ustalenia wysokości szkody na dzień jej zaistnienia, co wiązało się z ustaleniem odszkodowania w oparciu o kosztorys. Drugi z poglądów wskazywał na dynamiczny charakter szkody, która może się zmieniać w czasie a jej ostateczna wysokość może zostać wyliczona w dacie zamknięcia postępowania sądowego.
Wskazane rozbieżności powodowały zwiększenie liczby sporów sądowych pomiędzy poszkodowanymi i ubezpieczycielami oraz wydłużenie trwających postępowań ze względu na powoływanie się przez strony sporu na odmienne stanowiska. Problem ten dostrzegł Rzecznik Finansowy, który skierował do Sądu Najwyższego wniosek mający na celu usunięcie rozbieżności orzeczniczych przy ustalaniu wysokości odszkodowania. Co ciekawe Rzecznik Finansowy we wniosku podkreślił, że nie powinno się odmiennie traktować poszkodowanych, którzy naprawili pojazd i tych, którzy naprawy nie dokonali, jak również tych którzy po szkodzie częściowej dokonali zbycia pojazdu od tych, którzy pozostawili go w swoim majątku, albowiem takie odmienne ich traktowanie budziłoby wątpliwości z perspektywy konstytucyjnej zasady równości wobec prawa (art. 32 Konstytucji RP), a także stoi w sprzeczności z nałożonymi na państwa członkowskie Unii obowiązkami wynikającymi z Dyrektyw w sprawie ubezpieczeń komunikacyjnych.
Sąd Najwyższy w dniu 11 września 2024 r. wydając uchwałę w sprawie o sygn. III CZP 65/23 przychylił się jednak do koncepcji szkody mającej charakter dynamiczny i uznał następująco:
Jeżeli naprawa pojazdu przez poszkodowanego stała się niemożliwa, w szczególności w razie zbycia lub naprawienia pojazdu, nie jest uzasadnione ustalenie wysokości odszkodowania z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jako równowartości hipotetycznych kosztów naprawy. W sytuacji, gdy wysokość ta jest znana i możliwa do ustalenia w oparciu o dowody (faktycznie poniesione koszty naprawy czy uzyskanie niższej ceny przy sprzedaży uszkodzonego samochodu), nie powinna ona następować w oparciu o szacunki.
