Uznanie ojcostwa w związku nieformalnym
W dzisiejszych czasach, z uwagi na różne czynniki, wiele osób decyduje się na niesformalizowanie swojego związku, a przy tym jednocześnie na posiadanie w takim związku dzieci.
Chcemy zwrócić Waszą uwagę na bardzo istotną kwestię prawną w tym zakresie oraz na idące za nią konsekwencje. Jeżeli osoby pozostające w związku partnerskim spodziewają się dziecka, w świetle prawa ustalenie ojcostwa nie jest oczywiste, nie występuje bowiem domniemanie ojcostwa, jak w przypadku męża matki. Ojciec dziecka musi zgłosić się do urzędu i oświadczyć, że to właśnie on jest drugim rodzicem poczętego, bądź narodzonego już dziecka.
W niniejszym artykule odpowiemy na najczęściej zadawane nam przez Was pytania w tym zakresie podczas udzielanych w Kancelarii porad prawnych.
Kiedy uznanie ojcostwa jest konieczne?
Uznanie ojcostwa nie jest obligatoryjne. Jednak mając na względzie idące za tym konsekwencje prawne dla rodziny, mężczyzna powinien złożyć oświadczenie o byciu ojcem dziecka, jeżeli nie jest on w związku małżeńskim z matką dziecka. W świetle prawnych domniemań matką dziecka jest kobieta, która je urodziła, ojcem zaś – mąż matki. Dlatego w razie pozostawania w nieformalnym związku, jeżeli partner chce być uznawany za ojca swojego potomka, musi zgłosić się do urzędu, aby uznać ojcostwo. Uznać ojcostwo może mężczyzna, który ukończył 16 lat, jednak osoba, która nie ukończyła lat 18, może wnioskować o uznanie ojcostwa tylko w sądzie opiekuńczym.
Jaki jest czas na uznanie ojcostwa?
Mężczyzna może ubiegać się o uznanie ojcostwa przed narodzinami dziecka już poczętego lub po narodzinach, do osiągnięcia przez dziecko 18 lat.
Kiedy uznanie ojcostwa nie jest możliwe?
Uznanie ojcostwa nie może nastąpić, jeżeli w sądzie toczy się już sprawa o ustalenie ojcostwa lub uznane jest ojcostwo innego mężczyzny (wówczas właściwa będzie pierw procedura zaprzeczenia ojcostwa).
Jaka jest procedura ustalenia ojcostwa?
Aby uznać ojcostwo przed porodem, matka dziecka wraz z ojcem dziecka powinni wspólnie udać się do urzędu stanu cywilnego. Mężczyzna składa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenie, że jest ojcem dziecka, które jeszcze się nie narodziło. Jeżeli matka dziecka nie będzie towarzyszyła jego ojcu podczas składania oświadczenia, ma ona 3 miesiące na jego potwierdzenie w urzędzie.
Aby uznać ojcostwo po porodzie, po sporządzeniu aktu urodzenia dziecka, matka dziecka wraz z ojcem dziecka powinni wspólnie udać się do urzędu stanu cywilnego. Mężczyzna składa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenie, że jest ojcem dziecka, które już przyszło na świat. Jeżeli matka dziecka nie będzie towarzyszyła ojcu podczas składania oświadczenia, ma ona 3 miesiące na jego potwierdzenie w urzędzie.
Jednocześnie podkreślamy, iż na ten moment uznania ojcostwa nie można załatwić w formule on-line i konieczne jest osobiste stawienie się w urzędzie stanu cywilnego.
Jakie dokumenty są wymagane do uznania ojcostwa?
Aby uznać ojcostwo, rodzice muszą dostarczyć do urzędu stanu cywilnego następujące dokumenty:
- dowody tożsamości matki oraz ojca dziecka – dowody osobistelub paszporty,
- akt urodzenia dziecka – jeżeli dziecko je posiada lub zaświadczenie lekarskie o ciąży/ kartę ciąży – jeżeli dziecko nie posiada jeszcze aktu urodzenia,
- zgodę dziecka na zmianę nazwiska wynikającą z uznania ojcostwa – jeżeli małoletni ukończył 13 lat.
Ile kosztuje uznanie ojcostwa?
Procedura jest bezpłatna, natomiast opłata za każdy odpis dokumentu wynosi 22,00 złote.
Czy można się odwołać od decyzji kierownika urzędu stanu cywilnego o odmowie przyjęcia uznania ojcostwa?
Potencjalny ojciec dziecka może odwołać się w sądzie rodzinnym właściwym ze względu na lokalizację Urzędu Stanu Cywilnego, w którym składał oświadczenie o uznaniu ojcostwa. Ma na to 14 dni od dnia doręczenia odmowy przyjęcia oświadczenia o uznaniu ojcostwa.
Skutki uznania ojcostwa
W momencie, gdy zostaje ustalone ojcostwo, mężczyźnie zostają przyznane prawa rodzicielskie oraz związane z nimi uprawnienia, m. in. do nadania dziecku nazwiska ojca, do urlopu tzw. tacierzyńskiego lub ojcowskiego oraz prawa spadkowe między spokrewnionymi. Oprócz tego pojawia się również obowiązek alimentacyjny. W przyszłości dziecko może również wnioskować o alimenty za okres poprzedzający ustalenie ojcostwa.
Dlaczego kwestia ustalenia ojcostwa jest szczególnie istotna i dlaczego rekomendujemy wystąpić o ustalenie ojcostwa przed porodem?
Uznanie ojcostwa w związku nieformalnym to formalność, o której przyszli rodzice nie zawsze niestety wiedzą. Pary, które nie dopilnują jednak ustalenia ojcostwa w odpowiednim momencie mogą spotkać się z wieloma nieprzyjemnościami i bardzo ciężkimi w skutkach konsekwencjami. Uznanie ojcostwa przed porodem jest rekomendowane przez naszą Kancelarię. Po narodzinach dziecka matka nie zawsze ma możliwość zgłosić się z ojcem dziecka do urzędu stanu cywilnego, np. z uwagi na powikłania po porodzie. Bez tego oświadczenia nie może on jednak zostać oficjalnie uznany za ojca, a przez to nie będą mu przysługiwały uprawnienia opisane powyżej. Procedura ułatwia wiele spraw już po porodzie, a dodatkowo pozwala dziecku dziedziczyć na wypadek śmierci ojca.
