Czy wspólnik spółki z graniczoną odpowiedzialnością posiadający 99% udziałów w spółce podlega obowiązkowym składkom na ubezpieczenie społeczne?
Zgodnie postanowieniami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych składki na ubezpieczenie płacą jedynie podmioty działające jednoosobowo, w tym wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością będący jedynym wspólnikiem w takiej spółce.
Chcąc uniknąć konieczności płacenia składek na ubezpieczenie społeczne część przedsiębiorców decydowała się na zawiązanie spółki ze wspólnikiem, zachowując dla siebie pozycje dominującą. W ten sposób powstała spółka, jako współtworzona przez dwóch wspólników miała w swoim założeniu tracić status spółki jednoosobowej.
Przepisy nie wskazywały, jaki udział procentowy powinien mieć w spółce każdy ze wspólników, aby spółka mogła być uznana za dwuosobową, stąd wielu przedsiębiorców obejmowało w spółce 99% udziałów, przyznając drugiemu wspólnikowi 1%. Praktyka ta była przez wiele lat podważana przez Zakład Ubezpieczeń Spo0łecznych, który nakazywał traktować taką spółkę jako podmiot jednoosobowy i nakładał na wspólnika większościowego obowiązek zapłaty zaległych składek. Z czasem wykształcił się pogląd, iż o nadaniu spółce statusu dwuosobowej świadczy posiadanie przez wspólnika mniejszościowego minimum 10% udziałów w spółce.
Także sady orzekające w sprawach obowiązku podlegania składkom na ubezpieczenie społeczne popierały argumentację ZUS, wskazując nierzadko, iż w sytuacji, w której jeden ze wspólników posiada iluzoryczną ilość udziałów, nie dającą temu wspólnikowi możliwości skutecznego współdecydowania o losach spółki, nie można mówić o istnieniu spółki wieloosobowej.
W jednej ze spraw toczącej się przed sądem w przedmiocie podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w której miał drastycznie większą liczbę udziałów, sąd apelacyjny zwrócił się do Sądu Najwyższego z zapytaniem o treści: Czy wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadający 99 procent udziałów zapewniających mu możliwość swobodnego kształtowania treści uchwał na zgromadzeniu wspólników i podejmowania decyzji dotyczących działalności spółki podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych”
Sąd Najwyższy w odpowiedzi na powyższe wydał w dniu 21 lutego 2024 roku uchwałę, zgodnie z którą „Wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadający 99 procent udziałów nie podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz. U. z 2023 r., poz. 1230)”.
Wskutek powyższego orzeczenia uznać należy, iż spółkę, w której jeden ze wspólników posiada 99% udziałów, a drugi 1% należy traktować jako spółkę dwuosobową, a taki układ nie powoduje obowiązku zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne.
