Kolejna część nowelizacji Kodeksu Spółek Handlowych z 2020 roku oczekuje na potwierdzenie projektu przez Stały Komitet Rady Ministrów. Nowe przepisy regulują stosunki między spółką dominującą, a jej spółkami zależnymi z uwzględnieniem interesu wierzycieli, członków organów i drobnych wspólników (akcjonariuszy) przede wszystkim spółek zależnych.
Potrzeby zmian w przepisach dotyczących zarządzania grupami spółek były często zgłaszane przez samych przedsiębiorców. Prawo holdingowe jest powszechnie znane w Europie, a wraz z nowelizacją wejdzie również i do polskiego systemu prawnego. Grupa spółek zastąpi poprzednie niezbyt trafne określenie „zgrupowanie spółek”. Pomimo niewielkiej ilości nowych przepisów, zmiany wywołane ich wprowadzeniem dotkną wielu polskich przedsiębiorców.
Ustawodawca chce skupić się na faktycznym funkcjonowaniu holdingów i wprowadza pojęcie „grupy spółek”. Jest to kwalifikowany stosunek dominacji i zależności występujący pomiędzy spółkami tworzącymi grupę spółek. Grupy te kierują się wspólną strategią gospodarczą. Odróżnienie grupy spółek od zwykłego stosunku dominacji i zależności pozwala spółce dominującej na wprowadzenie jednolitego kierownictwa nad samą sobą i spółkami zależnymi. Aby korzystać z prawa holdingowego muszą zostać spełnione wymagania formalne, tj.:
– wspólny interes spółek musi wynikać z umowy lub statutu (w przypadku istnienia umowy/statutu przed nowelizacją umowa lub statut będą musiały zostać odpowiednio zmienione)
– należy ujawnić w KRS przynależność do grupy spółek poprzez dokonanie wpisu tej informacji (w przypadku spółki dominującej zagranicznej posiadającej spółki zależne w Polsce wystarczy wpis tychże spółek z podaniem spółki dominującej)
Kluczową kwestią jest możliwość wydawania poleceń wiążących poprzez spółkę dominującą względem spółki zależnej. Dotyczyć one będą kwestii prowadzenia spraw spółki i uzasadnione będą określonym interesem grupy spółek. Wykonanie lub odmowa wykonania polecenia wymagają uchwały organu zarządzającego spółką zależną (zarządu, rady dyrektorów). Odmowa wykonania polecenia dozwolona będzie tylko w określonych przypadkach, jednakże nie będzie przysługiwać jednoosobowym spółkom zależnym.
Skutki prawne, a zwłaszcza odpowiedzialność za decyzje również zostały przewidziane w projekcie. Odpowiedzialność spółki dominującej za skutki wydania wiążącego polecenia wykonanego przez spółkę zależną rozciąga się na: 1) spółkę zależną 2) wierzycieli spółki zależnej 3) wspólników (akcjonariuszy) mniejszościowych spółek zależnych. Rozwiązanie takie skutkuje odstąpieniem od dotychczasowej fundamentalnej zasady, zgodnie z którą wspólnicy spółek kapitałowych nie brali odpowiedzialności za zobowiązania spółki.
Nowym rozwiązaniem jakie ma zostać wprowadzone nowelizacją jest wyłączenie odpowiedzialności kadry zarządzającej spółki zależnej w przypadku podejmowania czynności w związku z wykonywaniem wiążącego polecenia spółki dominującej. Powoduje to brak odpowiedzialności członka organu zarządzającego spółki w sytuacji wykonywania polecenia. Brak odpowiedzialności rozciąga się na:
– odpowiedzialność cywilną za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami spółki
– odpowiedzialność karną za znaczną szkodę majątkową wyrządzoną nadużyciem udzielonych uprawnień lub niedopełnieniem ciążących na nim obowiązków
