Śmierć bliskiej osoby nigdy nie jest łatwa, a pogrążeni w żałobie członkowie najbliższej rodziny zmarłego nierzadko muszą stawić czoła szeregowi formalności związanych ze spadkiem pozostałym po zmarłym.
Wiele osób pozostaje w błędnym przekonaniu, iż udzielenie za życia pełnomocnictwa do swojego rachunku bankowego, np. swoim dzieciom lub małżonkowi rozwiąże ich potencjalne przyszłe problemy z wypłatą środków pieniężnych z rachunku bankowego po śmierci posiadacza konta. Nie jest to skutecznym rozwiązaniem, gdyż takie pełnomocnictwo wygasa automatycznie wraz z datą śmierci mocodawcy. Zatem osoby upoważnione nie mają prawnej możliwości dokonywania jakichkolwiek transakcji lub wypłat z rachunku bankowego zmarłego.
Rozwiązaniem problemu nie jest również pozostawienie swoim bliskim danych do logowania do bankowości internetowej czy podanie PIN-u do karty debetowej, aby mogli użyć ich w razie śmierci posiadacza konta bankowego. Wypłacenie pieniędzy z konta po śmierci właściciela jest niezgodne z prawem, a osoba która tego dokonuje może zostać posądzona o kradzież lub wyłudzenie.
W świetle polskiego prawa skutecznym sposobem na zabezpieczenie swoich bliskich na wypadek swojej śmierci i umożliwienie im wypłacenia swoich środków z rachunku bankowego w zasadzie natychmiastowo, bez konieczności przeprowadzania postępowania spadkowego, jest złożenie w banku dyspozycji na wypadek śmierci.
Dyspozycja na wypadek śmierci to polecenie jakie posiadacz rachunku bankowego może wydać bankowi lub SKOK-owi. Należy podkreślić, iż dyspozycja taka wyłączona jest ze spadku i ma ona pierwszeństwo przed testamentem czy dziedziczeniem ustawowym. Możliwe jest, aby w ramach jednej dyspozycji rozdysponować zgromadzone środki pieniężne między kilka różnych osób.
Istnieje jednak kilka ograniczeń co do dyspozycji na wypadek śmierci. Mianowicie dyspozycję można wydać tylko na rzecz małżonka, rodziców, dzieci lub rodzeństwa (w przypadku SKOK-u również na rzecz dziadków), a sama wysokość dyspozycji nie może przekroczyć dwudziestokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród w zysku z miesiąca poprzedzającego śmierć autora dyspozycji. Przykładowo według Komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 20.02.2023 przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w styczniu 2023 r. wyniosło 6.883,96 zł.
