Dzisiejszy wpis będzie dotyczył problematyki niezmiernie bolesnej, a mianowicie kwestii zerwanych więzi rodzinnych i zakłócenia życia rodzinnego wskutek doznania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu przez członka rodziny oraz związanych z tym kwestii odszkodowawczych.
Nierzadkie są sytuacje, kiedy wskutek popełnionego czynu niedozwolonego człowiek umiera, pozostaje w stanie wegetatywnym, czy też doznaje poważnego i trwałego okaleczenia. Konsekwencją takich zdarzeń jest niemożność nawiązania kontaktu z osobą poszkodowaną przez osoby jej najbliższe a co za tym idzie niemożność utrzymania więzi rodzinnej, zachowania bliskości. O ile w przypadku śmierci poszkodowanego przepisy prawa cywilnego wprost przyznają członkom jego rodziny prawo domagania się odszkodowania w sytuacji pogorszenia ich sytuacji życiowej będącej skutkiem śmierci członka rodziny czy zadośćuczynienia za spowodowana tym krzywdę, o tyle brak było jakichkolwiek regulacji w tym zakresie w sytuacji, gdy skutkiem zdarzenia, np. wypadku członek rodziny doznał ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu i w związku z tym pozostaje w stanie wegetatywnym.
Ludzie, których dotknęła druga z wyżej wymienionych sytuacji twierdzą, iż oceniają ją jako trudniejszą niż sytuację osób, których bliscy ponieśli śmierć. Doświadczają oni bowiem codziennie traumy związanej z wypadkiem osoby bliskiej, nie przechodzą okresu żałoby, po przepracowaniu której rodzina wraca do w miarę normalnego funkcjonowania. Poza bólem związanym z niemożnością nawiązania kontaktu z bliskim, kontynuacji więzi rodzinnej, czy deficytem bliskości, pojawia się także konieczność całkowitego przeorganizowania życia celem zapewnienia poszkodowanemu opieki. Wydawać by się zatem mogło, iż krzywda członków rodziny osoby poszkodowanej powinna zostać zrekompensowana.
Jak zatem wygląda orzecznictwo sądów w takich sprawach? Przez wiele lat sądy orzekające w takich sprawach nie potrafiły zająć jednolitego stanowiska co do tego czy członkowie rodziny osoby, u której wskutek czynu niedozwolonego (np. wypadku) doszło do ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu, mogą domagać się z tego tytułu jakichkolwiek rekompensat finansowych. Jednoznacznej odpowiedzi nie dały także orzeczenia Sądu Najwyższego w tym zakresie, które nierzadko pozostawały ze sobą w całkowitej sprzeczności. Jedni zajmowali stanowisko, iż w takiej sytuacji można się domagać zadośćuczynienia za krzywdę spowodowaną naruszeniem dobra osobistego w postaci więzi rodzinnej oraz prawa do niezakłóconego życia rodzinnego, pozostali wskazywali, iż dobra rodzinne nie mają charakteru dóbr osobistych, w związku z czym do naruszenia dóbr osobistych nie dochodzi.
Kres tym dyskusjom położył sam ustawodawca, który w nowelizacji Kodeksu cywilnego dodał art. 4462. Zgodnie z tym przepisem w razie ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, skutkującego niemożnością nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny poszkodowanego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Przepis ten wchodzi w życie 19 września 2021 roku, jednakże warto wiedzieć, ze będzie miał on zastosowanie do zdarzeń mających miejsce przed wejściem w życie ustawy.
